Su içsem bile yarıyor ,ne yapsam kilo veremiyorum,hızlı kilo alır ,yavaş kilo veririm,metabolizmam durmuş çalışmıyor..gibi cümleleri bu aralar danışanlarımdan çok sık duyuyorum.
O zaman gelin birlikte inceleyelim,nedir bu metabolizma ?
Metabolizma, vücudun yaşamsal fonksiyonlarına destek olmak için, yediğimiz besinlerin hücreler tarafından yakılması anlamına geliyor.
Metabolizma vücudun kendini yenilemesini sağlıyor, hücreler için gerekli yapıtaşları ve proteinleri üretiyor, dokular ve organların gelişimine yardımcı oluyor. Örneğin, metabolizma reaksiyonları sonucu üretilen bazı proteinler, kasları oluşturup, hareket etmemizi sağlıyor.
Metabolizma sayesinde vücuttaki kimyasal değişimler için enzimler üretiliyor. Örneğin ağızdan alınan şekerin karaciğerde yağa dönüştürülüp, cilt altı yağ dokusunda depolanması gibi.
Peki metabolizmamızın hızını hangi faktörler etkiler ?
- GENETİK FAKTÖRLER : Bireylerin kilolu olduğu bazı ailelerde metabolizma hızı yavaş çalışıyor.
- CİNSİYET :Erkeklerde kadınlara kas kitlesi yüksek,yağ kitlesi daha düşük olduğundan metabolizmaları daha hızlı çalışıyor. Özellikle ailede kilo fazlalığı varsa bireyler kilo almaya yatkın oluyor. Araştırmalar vücutta aşırı yağ depolanmasının kişinin büyük ölçüde genetik yapısı ile ilgili olduğunu göstermiştir. Tıpkı göz rengimizi, boyumuzu, metabolizmamızı belirleyen genler olduğu gibi vücut ağırlığımızı da belirleyen genlere sahibiz
- YAŞ :Yaş ilerledikçe metabolizma hızı düşüyor. Her on yıl da bir bazal metabolizma hızında yüzde 2 azalma gerçekleşiyor.
- VÜCUT ISISI : Vücut ısısı normal şartlarda 36-37 derece arasındadır.Bu ısı yakılan bir enerjinin sonucudur.Soğuk havalarda vücudumuzun ısısını koruyabilmesi için ,metabolizmanın hızlanması ve daha çok enerji harcaması gerekir.Vücut ısısının her 0.5 derece artışı ,metabolizma hızını yüzde 5 arttırıyor.
- DİYET :Uzun süre ağır diyetler uygulamak , sık sık kilo alıp vermek metabolizma hızımızı yavaşlatır.
- UZUN SÜRELİ AÇLIK :Uzun süre aç kalmak metabolizmayı yavaşlatır. Uzun açlık durumlarında vücut daha az enerji harcamaya alışmaktadır. Ayrıca hızlı şekilde kilo alıp vermek, sık sık diyet yapıp, kilo verip tekrar geri almak veya şok diyetlerle, sağlıksız zayıflama yöntemleri uygulayarak hızla kiloların verilmesi gibi faktörler sonucunda metabolizma hızı yavaşlamaktadır. Bu bireyler fazla yemeye başlayınca daha hızlı kilo alırlar.
- EGZERSİZ : Sadece kalori yakılmasını sağlamıyor, aynı zamanda kasları da geliştirerek vücut metabolizma hızını artırıyor.
METABOLİZMAMI NASIL HIZLANDIRABİLİRİM ?
Güne kahvaltıyla başlayın, öğün atlamayın. Gün içerisinde fiziksel aktiviteyi arttırmak ve haftada en azından 2-3 gün 40 dakika süren egzersizler sonucunda hem vücut enerji harcar hem de vücutta yağ kitlesi azalıp, kas kitlesinin artması sonucunda metabolizma hızı hızlanır.
Gün içerisinde vücudun ihtiyacı olan karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineralleri dengeli almalıyız, bu besin öğelerinin içinden özellikle proteinlerin termik etkisi (vücut proteini sindirirken daha fazla enerji harcar) yüksektir. Bu yüzden süt, yoğurt, peynir, yumurta, et, tavuk, balık, kurubaklagiller gibi protein içeren besinleri diyetimizde yeteri kadar almalıyız.Bol su içmek dolaşım sisteminizi hızlandırır ve vücudunuzu temizler.
Kırmızı acı biber, karabiber, zencefil gibi baharatlar metabolizmayı hızlandırır.